ለናይ ሰልፍ መዓርክ 60ታት-10

ለናይ ሰልፍ መዓርክ 60ታት - 10ይ ክፈል
መሐመድ እድሪስ

መዐረከት አዳርህንጀር 9 ጃንዋሪ 1962 ከረ ሓምድ ከራር ኣድም ክም ትፈንተ ምኖም ዖበል አተው። እለ ዶል እላመ ለመጽአት ትምጸእ ሌጠ ዐለ ፍክሮም። እት ምግብ ቢሸ ወኬሩ ሳልስ ዶል ከጥ ተለፎን እንዴ በትከው ደብር አዳርህንጀር ፈግረው ከዲቡ ተሐበዐው። እለ ህዬ ዝያደት ለትአትሻቅል ዛህረት ገብአት። እብ ጀሀት ብዕደት ላኪን፡ እተዪ ባካት ክም ህለው ለትአክድ ሐብሬ ሳብተት፡ ለምን ቀዳሞም እብ ኩሉ እትጅሃት እት ክርፋሆም ክስኣም ለዐለው ዐሳክር፡ ልእከት ተሐላለፈት እቶም፡ ኦሮትከ ምነ ዐለየ እትጅሁ አስክ በላግንደ ወደዉ ወጌማሞም ሰኒ ጸንሐ፡ እግል ሓምድ ምስል ጅማዐቱ እንዴ አጭበበው እግል ልከርዱኖም በክት ረክበው። ሓምድ፡ እግል ዎሮት እተ ደብር ለረክበዎ ወድ-ድላመጅ፡ ሰላዲ እንዴ ሀበዩ ወለፍ እግል ለአምጽኦም ለአከዩ። ለሸዐቢ እግል ኢልትረኤ እብ መሓብዕት ለብእተ ገበይ ግልብ እግል ሊጊስ ሕቡሩ እት እንቱ፡ ተቃርብ ጀላብ እግል ትግበእ እሉ እብ አካን ቅልዕት ትከረ። እት ድካን እቲ ክም ቤለ ህዬ፡ ምነ ትበገሰ ምነ አካን እብ ከሻፈት ታብዕዉ ለጸንሐው ዐሳክር፡ አብጠረው።

“ምን አየ መጽአከ፡” ቤለዉ እት ለአትፋርህዉ። ለሸዐቢ ላኪን ኤማኑ ኢትሰለበ እሎም። “አነ በዐል እንሰ አነ፡ ገመል ሰበት በደ ምንዬ እሉ ሐዜ ዐልኮ።” “አዜ ምን ሎሂ ደብር ኢትከሬከ፡ ወእግል ሚ ፋግሩ ዐልከ…።” “ገመል ሰበት በደ ምንዬ፡ እት አካን ውቅል እንዴ ገብአኮ እግል ደብር ኤሊት ሰውረት ኤረትርየ እትለ ናይ ሰልፍ መትኣምባት ግድለ ስለሕ ዲብ

60ታት ፍንጌ ምናድሊን ሰውረት ወጄሽ አባይ ገብእ ለዐለ መዓርክ ምነ ምናድል ሀይለስላሴ ወልዱ ለከትበዩ ክታብ ዐዋቴ ለትነሰኣቱ። ከእግል ዮም 10ይ ክፋል አትቃምት እንዴ እቤ ቱ” ቤሎም ብዞሕ ለተዕበ እት መስል። ለዐሳክር ላኪን ኩሉ ረአሱ እግል ልእሞኑ ኢቀድረው። ህግያሁ አማን ክም ይህሌት ሰበት ቀየመው፡ እተ ባካት ከበር ከረ ሓምድ ራክባም ሰበት ዐለው ምኖም ለትለአከ እግል ልግበእ ቀድር እት ልብሎ ትሸከከው ወሰኣላት ብዞሕ ወደው ዲቡ። በሊሱ ሰበት ይአተግነዐዮም ህዬ እንዴ ፈተሸዉ፡ ዝያደት ሰኣላት ወለት-ገበይ እግል ልትሳኦሉ ለዳርኮም፡ ግሩሽ ወከረጢት ረክበው ምስሉ። እብሊ ህዬ ለሽኩኮም እንዴ ዜደ፡ “እንተ ልኡክ ሓምድ እንተ” እት ልብሎ፡ እብ ዝባጥ እኪት አግነሐዉ። እናስ ክም ትሻወጠ፡ ለዝባጥ እግል ልክሀሉ ኢቀድረ፡ ለአመ እሎም። “እግልዬ ኢትዛብጡኒ፡ ሓምድ ሐዜኩም ምን ገብእ፡ እት ሎሂ ደብር ጊስዉ፡ እቱ እግል ልጽነሐኩም ቱ” ቤለዮም።

ምሴ ውድቀት ጸሓይ ዐለ፡ ዐሳክር አባይ እብ ክልኦት እንክር እት ደብር አዳርህንጀር ዐሽለው። ዋርድየት ለዐለ ሀዳል ሸላል፡ ክርን ሰበት ሰምዐ፡ እቅምት ምን አበለ፡ አባይ እተ ስምጡ። ህቱ እንዴ ኢለሐብር፡ አኑር ሐጃጅ መንተብህ ወመትሸክክ ቱ ለዐለ፡ ለዶል ለሃመ ህሙል ሰበት ኢጸንሐ፡ እሰልፍ ረአዮም። “ምድር ፖሊስ ትዘረአው ዲቡ” እት ልብል ተሀራሀረ። ሓምድ ክል-ዶል እብ ቀደም ለመጽኡ አባይ ኢፈርህ። ህቱ ለልአስፉ ወለአፈርሁ፡ እብ ግረ እንዴ ሐልፈ ለልሀግት ወዘብጥ ለፈቴሕ አባይ ቱ። “እሎም እንርእዮም ለህሌነ ሌጠ ኢኮን መጽኡነ ለህለው። ግረ አቅምቶ። ቅወት ብዕደትመ እግል ተሀሌ እሎም ትቀድር” ቤለዮም እግለ መልህያሙ ምን ሀመሌ እግል ልትደገጎ። ኢትአከረው፡ ክምሰለ ለቤለየ እብ ግራሆም መ አተው ዲቦም። ለክፍ አንበተ፡ ሓምድ ህዬ ከሳር እግል ኢትሳድፎም ኬን ወእንሰር እት ልትገናቤ፡ “ኢትትፈንጠሮ፡ ሕድ አትቃምቶ፡ እግል ሕድ ሕሰቦ፡ ” እት ልብል አማውሩ አስደረ። ህግያሁ ምስጢር ጻብጠት ዐለት። “ኢትትፈንጠሮ በሀለት፡ አንስሕቦ በሀለት ተ። ክም እሊ ተየልል ሳድፎም እት ሀለ ለልትሀየቦም አማውር እብ ድዱ ልተርጀብ እተ መደት ለሀ። ሓምድ ዐዋቴ እግል ኖሱ እት ወዴጋይ ንኡሽ ሳትር ጸብጠ፡ እግል እድሪስ መሕሙድ ብለቅ እተ ዐለ ዲበ አካን ውቅል ሳትር ክም ጸብጥ ወደዩ። ክልኢቶም ህዬ፡ መልህያሞም እንዴ ኢልትአዘው ጀላብ እግል ለአንስሕቦ፡ ረአስ ለኢለአረፌዕ ዘብጥ አንበተው። ክምሰለ ለሐዘዋመ ምነ አባዮም ሸበህ እንዴ ሰዐው ትጄቀቀው። ዕንክለት እንዴ ተዐሮረው፡ ገጽ ኬነ ልትሀንፈው እት ህለው፡ ዐሳክር ብዕዳም ትቃበለዎም። አኑር ሐጃጅ እሰልፍ ክልኤ ጠልገት ሰበት ለክፈ ላኪን፡ ረአሶም ሰበት ሐብዐው ምኖም፡ አስክ ዋረ

ትከረው። እብለን ክልኤ ጠልገት ህቶም ሌጠ ኢኮን ለፈግረው። ከረ ሓምድመ እምበል ለገብአ መታክል እብ ጅማዐቶም እግል ለዐሩ በክት ረክበው። ክሎም ሕድ እት ጋንሖ ወለዐቅቦ ህዬ እበን ወዕጨይ እት ለአትሔጉ መሳፈት ረያም ሄረረው።

ምናተ እግል ልትሐብዖ ኢቀድረው። እብ ሐዲስ መናዱቅ እንዴ ዐመረው ስጋደት እት ፈግሮ፡ ብዕዳም ዐሳክር ከርፈዎም ወፈነጥር ገብአው። እሰልፍ ዘብጥ ለጠለቀው ፖሊስ ዐለው። እተ ዶለ ለኢትምሕክ ጠልገት ለዘብጠቱ እብራሂም መሐመድ ሰኒ (ወድ ዐድ-ኩሉ) እንዴ ኢልትፋኔ እታሁ አስተሽሀደ። እብራሂም ክም አስተሽሀደ፡ ሕኔት ሕድ እት ተዐቅብ ተአንስሕብ፡ ኦሮትከ ዐደድ ሒለቱ ተረግ እብ ሰከይ ቤለ። ፖሊስ መዐነውያት ሰበት ረክበው “ጽበጡ! ጽብጡ” እት ልትበሀሎ፡ ደርቦም ሰዐው። ርኤኒ-ርኤኒ እት ልብሎ ለክፈው እቶም። እድሪስ መሕሙድ እት አኬነት ውቅል ፈግር ክም ረአዉ ምነ ጠለቀዉ እቱ መጃሜዕ ጥለግ፡ ጠልገት ሐቴ መጽወርለ ራፍዐ ለዐለ ሸንጠት ጠግ አበለት ምኑ። ህቱዲ ሐቴመ ኢገብአ። ታክለቱ ለዐለት ሸንጠት ላኪን ምነ መሸንገሉ አርድ ሸወጠት። እንዴ ሐድገየ ገበዩ እግል ልጭረም ምነ ሐዘ፡ ላኪን ጥለግ ሰበት ዐለ ዲበ ኤማን እንዴ ወደ እግል ልሕደገ ኢሐዘ። ትወለበ ዲበ ከእንዴ ሸትፈየ እብ ሰዐይ ድማን ወድገለብ እት ለሀጽፍ እበ፡ ገበይ-ፈጊሩ አተላለ። እት አስዕር ዎሮት ሰበት ትሸረበ ህዬ ምን አባይ ተሐበዐ። እላመ ለትአትፋግሩ ኢዐለት። እግል ልድሐን ገብአ ምን ገብእ፡ እት ስጋደት ብዕደት መዐደይ ኬን እግል ልትዐዴ ዐለት እሉ። እብ ኤማን እብ ሸፋግ እት ልስዔ አስክ ስጋደት ሐቴ ትወጀሀ። እተ ዶል ሰልፍ ሰበት አትሀመለዮም ኢረአዉ። እተ ርሽመትለ ዕንክለት ክምፈግረ ላኪን፡ እብ ተማሙ ሰበት ትረአዮም፡ አስክ ብሬን ለብእቱ ጥለግ ብዙሕ ከሽሐው እቱ። ጥለግ ለዛበጠዩ ነፈፍር እበን እት ገሮቡ ትዘረአ። ምን ገሮቡ አድማይ ልትክዔ ምንመ ዐለ፡ ብሩድ እት እንቱ ዘብጡ ሰበት ዐለ፡ አዘ ብዞሕ ኢወደ እቱ። ሕጽሕጽ ቱ ዛብጡ ለዐለ። ምኖም ሰኒ ክም አሬመ፡ ግድም ለልዐሬኒ አለቡ እንዴ ቤለ ክም አተድሐነ፡ እግለ ልትነቀብ ለመስለ እቱ ፈለልም እበን እብ መንቀብ አትፋገረዩ ምኑ። ሓምድ በይኑ ጀፈር ጀፈር ልትሓዜ፡ ህቱመ ምነ ከርዶን እግል ልድሐን ላዝም መወቀል እንዴ ፈግረ ገጹ ኬን እግል ልትሀንፌ ምኖም ወጅቡ ዐለ።

ህቱመ ዐሳክር ሰበት ረአዉ ጥለግ ከሽሐው ዲቡ። ኢትሰሐታመ። ገሌ ክፋል ገሮቡ እብ ደም ትጀልገደ። እዴ ገለቡ እንዴ ትዘበጠት እት ትትሀንበል ምኑ ሸዐረ እበ። ለምጅርሑ እብ ሽልቱት እንዴ አስረየ ነዚፍ እግል ለአብጥር ምናመ ኢቀድረ። ምናተ እታሁ ኢበጥረ። ክምሰል ትጀረሐ

ለኣመረው ዐሳክር፡ “ኢትልከፍ! ጽበጡ፡ ጽበጡ፡ ነዐ!” እት ልትበሀሎ፡ ህቱ ጹረት መንዱቁ ስእን እት እንቱ፡ ገጹ ቀደም ጌሰ። እት ገይስ ህዬ እግል አኑር ሐጃጅ ዐረ እቡ። ጥለግ ህዬ ድማኖም ወድገለቦም ቱ ልትሓነን ወእተ ስምጥ እገሮም ዘብጥ ከለአታንን፡ እብ ረአሶም ወስምጦም ልትሓለፍ። በጥረው ምን ገብእ እግል ኢሊሙቶ ሰበት ፈርሀው፡ ሰዐዮም አተላለው። አኑር እት መሬሕ ወሓምድ እት ተሌ ሰኩ እት ህለው፡ አኑር እት አሽዋክ ሰበት አተ፡ እደዩ ተሐናዘገ ምኑ ከደም ጀረፍ ለአብል ዐለ። ህቱ ኖሱ ለትጀረሐ ሰበት መስለ እቱ፡ እግለ ቀደሜሆም ለዐለ እድሪስ ክም ረአ፡ “እድሪስ፡ እድሪስ ነዐ ኢትሕደገነ፡ ሓምድ ወአነ ክልኢትነ ጅርሓም ህሌነ” ቤለ ከነቅመዩ። ሐቆሁ ላኪን ኢትረአዮም፡ ምኖም እንዴ ትፈንተ እተየ ክም አለወጠ ኢትአመረ። “ለዐሳክር እት ሓምድ ዲብ ልሽእጎ ክም መጽአው፡ መሰደሱ ዐመረ። እግል ለዐሩ እቡ ቅሩባዩ ክም በጽሐው፡ ህቱመ እግል እድሪስ ረአዩ። “ጅሮሕ ህሌኮ” እት ልብል እት ለሐብሩ፡ እግል ኢልሕደጉ ወተቅጥየት ለክፍ እግል ሊዴ እሉ አሸረ እሉ። እድሪስ ድንግጽ ቤለ ከዲቡ እግል ለአቅብል ክም ሐዘ፡ እብ ቅራር ወድቀ። ኢትአዘ ወላመ ውድቀት ይአኬት፡ እብ ሰበተ ደሐነ።

እባሁ ህዬ እግለ ቅራር ክም ሳትር እንዴ ትነፈዐ እቡ መንዱቁ እንዴ ወጀሀ፡ እግለ እግል ለዐርዮም ልስዔ ለዐለ ዐስከሪ ቅርድ እዝኑ ሀፍተ እቱ። ክምሰለ ጠሊት እት ልንእር ገጹ ግረ ተንቀለ። ሐቆ እሊ ዐሳክር ሰዐዮም ሸበህ እንዴ በርደው ምኑ፡ “ረክበዩ! ረክበዩ!” ትበሀለው ከለዋድቅ ዐለ መልህዮም እግል ልርድኦ ጌሰው። እግል ኖሳመ ጸሓይ እንዴ ወድቀት ምድር ሰበት ዐወድወደ፡ ለመዕረከት በጥረት ወዓረፈት። ሓምድ እግል እድሪስ መሕሙድ ወእግለ እተ ባካቱ ለዐለ ኣድም አብሐሊመ፡ “ተሐት እንዴ ትከሬኩም ጽንሑኒ” ቤለዮም ከእግል ለአትቃምት አንበተ። ህቶም’መ ክምለ እለ ትበሀለው ተሐት እንዴ ትከረው፡ እተ ለሐብዖም እበን እንዴ ትጋሰው ልታከዉ እት ህለው፡ ሓምድ ምን ገበዩ ሰበት ሸክፈ ሐልፈዮም ከትከረ ወዲብ ሕጽርት ለዐለት ገርሀት አተ። እትለ ገርሀት ምስል ኦሮት ከማል ለልቡሉ እት ወድነ እክሉ ወቄዕ ለዐለ ሸዐቢ ወድ አልገዴን ትዋጅሀ።

ከማል ምስል ዕያሉ ረአስ ገርሀቱ ኣቲ ዐለ። ጅሮሕ ክም ረአዩ ሰኒ አርሐመዩ። እተ ዶሉ ጠሊት እንዴ ሐርደ እሉ፡ ማይ እት ሀወት እንዴ ወደ፡ እግል ሓምድ እት አድግ ጸዐነዩ፡ ከአዳም እንዴ ኢልርእዩ እተ ላሊሁ አስክ ደብር ኤሊት ብልቱብያይ ፈግረ እቡ። አርበዕ ምዕል ጸልዐቱ እት ሰፍፍ እሉ ራዐዩ። ግንድፍል ወወድ እድሪስ ዐሊ በኪት ለልትበሀል ምን በዲሮም ጦፍ ልእካሞም ሰበት ጸንሐው፡ አስክ አካኖም እት ለአቀብሎ፡

መዐረከት አዳርህንጀር እንብትት ጸንሐቶም። እንዴ ኢደሉ ህዬ እተ ምግብለ መዐረከት ኣትያም ዐለው። መንዱቅ ግንድፍል ለስጡር አፉሁ ዐለ። ለዎሮት ህዬ እዴሁ እብ ብራቀ በትራይ። እብሊ ሰበ እሊ፡ ለመዐረከት ክም አስተብዴት ምነ ዐለ እተ አካን ተወዝ ኢወደው። ዐሳክር አባይ እግለ መልህያሞም እግል ለሃጅሞ ስጋደት ክም አተንከበው፡ ገጾም ግረ ሰከው። ሐቆሀ ምስልመ ይሄረረው -ትፈናተው። ግንድፍል እግል ሓምድ ምስል ከማል ረክብ እት ሀለ፡ ለሀይ ህዬ እባሁ በደ።